donderdag 22 december 2016

Wij wensen u allemaal een zalige kerst en een gelukkig Nieuwjaar toe!


woensdag 21 december 2016

Ontstaan en verloop van voorbije kubusprojecten.


kubusproject: iedereen bewust leren leren.

Dit is een verslag over het ontstaan en het verloop van de voorbije kubusprojecten.

Aanzet Mindset


Dit project is ontstaan na het bijwonen van een nascholing over mindset, specifiek ingericht door en voor ouders van hoogbegaafde leerlingen die vaak geconfronteerd worden met het onderpresteren van hun kind.

De Amerikaanse onderzoekster Carol Dweck voerde onderzoek naar de oorzaak van onderpresteren en toont in haar boek ‚Mindset, de weg naar een succesvol leven’ aan dat er twee grote manieren van denken zijn nl. Fixed Mindset en Growth Mindset.  Deze twee verschillende manieren van denken verklaren in grote mate onderpresteergedrag.

In een fixed mindset gaat men ervan uit dat alles vooraf is vastgelegd, dat intelligentie aangeboren is en dat daar eigenlijk heel weinig aan te doen valt.  Men is slim geboren en de gelukkigen willen vooral zo overkomen bij hun leeftijdsgenoten.
Fixies, zoals deze groep van personen ook vaak worden genoemd, gaan hierdoor uitdagingen liever uit de weg, omdat ze bang zijn om te falen.  Ze geven ook makkelijk op als het eventjes niet meer lukt en vinden inspanning duidelijk een teken van zwakte.  Saaie oefeningen zijn per definitie not done! Het is hen immers vaak genoeg gezegd hoe slim ze eigenlijk wel zijn, en slimme mensen hoeven toch ook helemaal geen inspanningen te leveren?
Het valt voor deze groep ook erg moeilijk om kritiek te aanvaarden, ze leggen nuttige tips vaak naast zich neer.  Daarbovenop gaan ze vrij negatief om met het succes van anderen.


In schril contrast ziet Growie - iemand met een growth mindset - dit helemaal anders.  Die ziet in dat intelligentie ontwikkeld kan worden en heeft een grote wil om bij te leren.  Hij houdt ervan om uitgedaagd te worden en houdt vol bij een moeilijke hindernis. Ook als hij geconfronteerd wordt met frustraties zet hij door.  Hij gaat ervan uit dat hoe meer hij werkt, hoe slimmer hij wordt, ook al moet hij wel eens door een hoop saaie oefeningen heen bijten.  
Deze mindset is aan te leren: hij werd tijdens z’n opleiding vooral geprezen voor z’n inspanning, zijn gedrag, doorzettingsvermogen, volharding en voor z’n kritische geest.
Hierdoor staat hij helemaal open voor kritiek en past dit ook toe bij een volgende uitdaging.  Hij raakt geïnspireerd door het succes van anderen.

Met deze inzichten stapte ik de dag daarop m’n klas in de derde graad binnen en vertelde ik hen over growie en fixie.  Ik merkte dat het de kinderen wel aansprak en dat ze blij waren met die verworven inzichten. Op een manier waren ze zelfs gerustgesteld want bijna iedereen vond van zichzelf dat ze growies waren.  

Het was net dat feit dat ze van zichzelf vonden dat ze vooral Growies waren, dat mij enigszins verontrustte.  Het gevoel overheerste dat m’n les eigenlijk vrij nutteloos was geweest… zou het een leren-leren lesje worden vol loze beloften en inzichten die te vaag zijn om daadwerkelijk efficiënt te zijn als: ‚Je moet je best doen op school, inzet is heel belangrijk‚ Je kan het als je je best doet, veel werkt,… Zo’n lesje die ikzelf een paar keer teveel heb gekregen toen ik op de schoolbanken zat en die je eigenlijk geen meter vooruit helpt omdat het te weinig concreet is voor leerlingen.

Dat gevoel werd bevestigd, toen ik m’n leerlingen de opdracht gaf om iets te doen dat ze eigenlijk niet goed konden en er extra moesten op letten of ze gefrustreerd werden en hoe ze daarop dan reageerden.  De ene helft van de klas ging voetballen, de andere helft ging tekenen… en het grappige was dat de resultaten daarvan nog zo gek niet waren.  Er zaten heus wel mooie tekeningen bij, en in de voetbalwedstrijd werd er zeker ook wel gescoord… Toen de voetballers terug de klas in kwamen en de tekenaars hun potlood hadden neergelegd, vroeg ik hen hoe ze er de zelfopgelegde uitdaging hadden van afgebracht en of ze hun ervaringen konden plaatsen aan de growie of fixie zijde.  Ze vonden van zichzelf dat ze zich heel fel hadden ingezet, dat ze heel erg gefrustreerd waren hetzij door een gemiste doelkans of door een foute potloodlijn  en daardoor dus zeker Growies waren, want ze hadden niet opgegeven…

Toen viel m’n oog op het geschenkje dat een jongen uit de klas eerder die dag had uitgedeeld voor z’n verjaardag.  Het was een mini-rubiks-kubus die - dat zou later blijken - voor een ware omwenteling zou zorgen.

Bij de tweede opdracht vroeg ik hen om de kubus die ze net gekregen hadden en die nu voor hen lag te blinken, op te lossen.
Een kleine groep bleef keihard zoeken en zouden de latere voortrekkers worden.  
Maar de meesten werden slechts heel kortstondig geboeid door de gekleurde kubus en al snel haakten de eersten af, hoorde ik de eerste tekenen van echte fixed mindsets: veel zuchten en blazen, sommigen vonden het saai, anderen beschuldigden het kubusje ervan namaak te zijn waardoor de kleuren niet pasten en het voortdurend blokkeerde.  Nog anderen durfden er zelfs niet aan te beginnen omdat ze vonden van zichzelf dat dat niets voor hen was of omdat hun buur al meteen veel verder zat.  Er waren er ook bij die het aan hun broer zouden vragen omdat die toch zo slim is zegt mama…

En het was net daar dat ik ze hebben wilde…nu waren de meesten afgehaakt omdat ze een frustratiemoment niet hadden overwonnen.  Ze konden het gevoel perfect herkennen en beschrijven en gaven dit als reden om niet meer door te zetten en dus af te haken.


De uitdaging en de coach

De uitdaging


Op het einde van de sessie kreeg iedereen een uitgeprinte instructie die haarfijn uitlegde hoe men die kubus kon oplossen. Ik daagde iedereen uit om de puzzel op te lossen tegen het eind van dat trimester.  Die uitdaging was op zich een riskante gok, dat realiseerde ik me op dat moment wel, want stel je voor dat een kind tot de conclusie zou komen dat hij of zij echt niet in staat zou blijken deze kubus op te lossen…

De coach


Ik had achteraf gezien echter een gigantisch voordeel: ikzelf kon op dat moment & kan nog steeds de kubus niet oplossen.  Dit zou voor een kind die er werkelijk niet in slaagt om de puzzel op te lossen, toch een vorm van troost moeten bieden, als ook de leerkracht er eigenlijk ook nog niet in slaagde…

Anderzijds kon ik op deze manier volledig afstappen van de rol van coach in de zin van voortoner, onderwijzer, iemand die toont hoe het allemaal moet.  Ik werd echt een coach in het helpen zoeken naar het juiste pad om tot een bepaald doel te komen.  Ik werd een coach in het motiveren en het vinden van de juiste coach voor die bepaalde uitdaging.

Het vinden van het juiste pad gebeurde niet zonder vallen of stoten natuurlijk.  Hoewel ik de instructie die ik meegaf zelf vrij duidelijk vond, hadden de meesten niet genoeg aan de geschreven zinnetjes, de gebruikte codes en de bijhorende 2D-afbeeldingen.  Dus zochten ze een voor hen betere coach op Youtube, die het op een andere manier uitlegde: met bewegende beelden en stap voor stap gesproken uitleg.  
Nog anderen vonden ook daar hun juiste coach niet, maar vonden die dan wel bij een leerling die het nog concreter kon voortonen. Ondertussen hadden die ook al hun eigen coach - wie/hoe dan ook -  gevonden.  Zij konden die puzzel al zo goed, dat ze in staat waren zelf instructies te schrijven of het mondeling en met heel veel herhaling en geduld uit konden leggen.

Een coach kan dus van alles of gelijk wie zijn.  Het kan een filmpje, een ervaring, een boek, een meester, een juf of een andere juf, een mama,… zijn.
De kwaliteiten van de coach bepaalt of een leerling slaagt in z’n aangenomen uitdaging, maar het is meer dan dat.  De mate waarin de coach er in slaagt om de antennes van de leerling open te krijgen bepaalt het echte succes.  De leerling moet dus de mogelijkheid krijgen om vrij z’n coach te kunnen kiezen wil hij volledig slagen in een uitdaging.

Bij de nabespreking werd eveneens ontdekt en verwoord dat een goede coach de grote uitdaging in piepkleine stapjes kan verdelen waarop telkens geoefend wordt tot een volgend yess-moment.  Hierdoor groeit de leerling zienderogen.



Antennes open zetten en antennes open krijgen


Een belangrijke voorwaarde tot leren is de mate waarin iemand wil leren.  Het willen leren, vergelijk ik graag met het open zetten van antennes van de luisteraar/ontvanger/leerling.  Het is echter verre van evident om die antennes bij alle ontvangers open te krijgen.  Ik draai het als verduidelijking eens om: Het is immers ook niet evident om bepaalde dingen aan te nemen van een spreker of zender…  Het is aan de spreker/zender/coach om de luisteraar te overtuigen, te betrekken en dus te boeien.  
Tijdens dit kubusproject bleek eveneens zo te zijn. Zenders oogstten bij bepaalde luisteraars veel succes en andere helemaal geen of slechts weinigen, geen enkele zender bereikte echter alle ontvangers.


Oefenen, oefenen, oefenen


Bij het vinden van de juiste coach trachtte ik de leerlingen een inzicht mee te geven die ik heel belangrijk vind, nl.  ga na waarom iets/iemand zo goed is en tracht daaruit te leren, spiegel je eigen resultaat aan dat van je coach en vraag je af waarom die zo goed is en tracht het ook zo te doen.  En vaak kwam dat neer op: oefenen, oefenen, oefenen.  

Hoe meer kinderen er slaagden in het oplossen van de puzzel, hoe meer het duidelijk werd dat er veel vastgeroeste negatievere zelfbeelden bij de kinderen werden afgebroken.  Eindelijk werd het voor velen heel concreet dat oefenen de echte sleutel is.

Het werd voor hen eveneens heel erg duidelijk dat er door frustratiemomenten heen moet worden gewerkt.  
Een heerlijke discussie heb ik tijdens het project gevoerd met een officieel vastgesteld hoogbegaafde leerling die ook vaak onderpresteerde:
Het kind beweerde dat het de kubus weigerde te maken omdat het het nut er niet van inzag om via die kubus frustraties te leren overwinnen.  Waarom het tijdens die oefentijd niet gewoon mocht voetballen, daar hoef je immers geen frustraties te overwinnen en leer je toch wel goed voetballen door het gewoon te oefenen.
Ik zei haar dat ze de kubus inderdaad niet hoefde te maken, maar dat ik dan wel graag zou hebben dat ze 100 keer de bal hoog zou kunnen houden tegen het eind van het jaar. 
 ’s Anderdaags kwam ze zeggen dat dat niet realistisch was en dat ze dan liever de kubus zou maken.  Ze kon de kubus diezelfde week nog oplossen.



Motivatie


Binnen de kortste keren was heel de klas betrokken bij het kubusproject en verbonden met elkaar.  Iedereen hielp elkaar.  Sommige kinderen groeiden tot grote verwondering van hun klasgenoten uit tot uitmuntende puzzelaars en later tot voortreffelijke coaches.

Elke leerling die er in slaagde om tijdens een officieel toonmoment de kubus helemaal op te lossen werd geloofd voor z’n competentie en beloond met een diploma.  Ook de kinderen die er wat langer over deden, maar van wie men wist dat die heel veel oefende, werd constant door iedereen verder aangespoord om niet op te geven, om door te zetten, en dat loonde.  Er ontstond bij aanvang geen enkele vorm van competitie en dat was erg fijn.  Enkel bij de vergevorderden ontstond een gezonde vorm van rivaliteit om de kubus zo snel mogelijk te maken, maar dit werd nooit gestimuleerd.

Stilaan zagen de leerlingen in dat ‚ saai’ een handige uitvlucht is, zoals alle andere drogredenen om af te haken bij eender welk frustratiemoment of uitdaging.  
‚Saai’ is immers de ideale reden om iets niet te moeten doen, door iets saai te vinden legt men de oorzaak van het afhaken buiten zichzelf, waardoor er eigenlijk weinig is aan te veranderen, en men geen verdere inspanning hoeft te leveren.  Dat is ook zo als men de verkeerde kubus meent te hebben: als die niet goed is heeft het geen zin om verder te zoeken, het zal toch nooit lukken. 

Kinderen waarbij het kubusproject moeilijker vlotte hoewel ze gemotiveerd waren konden worden geholpen door duidelijk hun doel te laten verwoorden, zochten we samen naar verschillende coaches en benoemden we de voor- en de nadelen, waarna ze tenslotte één of meerdere coaches kozen.  Daarna werden 20u gepland in een agenda wanneer ze zouden oefenen, meestal gebeurde dat thuis, maar bij sommigen werd hen een ruimte in de school aangeboden om tijdens bepaalde momenten te kunnen oefenen.  Dat kon over de middag zijn, dat kon ook ter vervanging van schooltaken die voor die leerlingen op dat moment minder of geen meerwaarde boden.



Blootleggen van problemen dmv het kubusproject



Ik stond versteld van de hoeveelheid informatie die men kan ontdekken over de bevestiging van bepaalde leerproblemen of het vinden van een oorzaak van bepaalde leerachterstanden en het duidelijk blootleggen van gedrag en oorzaak van onderpresteren.

Sommige kinderen hadden het echt moeilijk met het onthouden van de lange stoet aan stappen.  Ondanks de grote motivatie, zwoegden die merkelijk veel langer dan de meeste anderen van de groep.  Hierdoor kon een bevestiging vaak gevonden worden in officieel vastgestelde leerstoornissen.  

Andere kinderen liepen tijdens hun schoolloopbaan een leerachterstand op of onderpresteren omdat ze systematisch hetzij bewust of onbewust - weigeren een coach te zoeken.  In principe hebben zij vooral iemand nodig die hen een bepaalde richting in kan sturen en zijn ze met een kleine tip vaak vlug geholpen.  Veel moeilijker te betrekken, zijn de leerlingen die afhaken in het volgen van een coach.  Personen die ongetwijfeld hoge capaciteiten bezitten en die toch veelvuldig onderpresteren kunnen via het kubusproject inzicht krijgen in hun gedrag.  Van dat gedrag zijn ze zich vaak niet bewust. Door er hen uitdrukkelijk op attent te maken dat ze eigenlijk NIET doen wat de coach voordoet tijdens een instructiemoment, help je hen te werken aan hun attitude.

Faalangst kan daarin een rol spelen, gebrek aan motivatie, maar evengoed traumatische ervaringen.  Het vinden en volgen van een coach impliceert immers een zekere vertrouwensrelatie die vanzelfsprekend lijkt, maar dit zeker niet altijd, voor iedereen is.  Hierin zie ik een belangrijke reden van onderpresteren. Het waren immers die leerlingen die de meest beklijvende momenten veroorzaakten, want eens ze hun juiste motiverende coach hadden gevonden, evolueerden ze van uiterst faalangstige kinderen met een zeer laag zelfbeeld tot hooggewaardeerde coaches in enkele maanden tijd.




Het kubusproject is opnieuw gestart!

Het kubusproject is opnieuw gestart!

Veel suc6 aan iedereen van de bovenbouw die hem aan het leren is!


Zoals vorig jaar krijgen de leerlingen van het 5de leerjaar een Rubikskubus van de ouderraad cadeau.
De uitdaging bestaat erin om de kubus te maken tegen eind 6e leerjaar.
Ze mogen de kubus houden als ze in de uitdaging slagen.

meer info over het kubusproject lees je in de volgende blogs:

Ontstaan en verloop van vorige kubusprojecten in de Pagaaier.